Występuje kilka nieniszczących metod badania spoin.

Zaliczają się do nich:

• metoda wizualna (VT)
• metoda magnetyczno-proszkowa (MT)
• metoda penetracyjna (PT)
• metoda ultradźwiękowa (UT)
• metoda radiograficzna (RT)

W tym artykule piszę metodę VT, czyli wizualna oceną spoin.

Badania wizualne spoin

Badania wizualne pozwalają na powierzchniową ocenę jakości spoiny na podstawie oględzin wizualnych.

Dzielimy je na:

1. Badania wizualne bezpośrednie - badania bezpośrednie powierzchni, nieuzbrojonym okiem, lub za pomocą lupy do 20x powiększenia i mikroskopów

2. Badanie wizualne pośrednie - badania optycznie, umożliwiające oględziny miejsc niewidocznych okiem (np. za pomocą endoskopów, wideoskopów, peryskopów itp.).

Badania wizualne wprowadzane są do kontroli obiektów w trakcie ich wytwarzania oraz w trakcie ich eksploatacji.

Do wizualnych badań zalicza się oględziny materiałów i stwierdzenie ich zgodności przed procesem spajania, ocena samego procesu spajania, w trakcie tego procesu oraz co najważniejsze, badanie wizualne po procesie spajania.

Zalecenia przeprowadzenia badań wizualnych

Najlepsze wyniki badań uzyskuje się podczas oględzin przedstawionych na rysunku poniżej

gdzie kąt α wynosi od 45 do 85 stopni i jest to kąt padania wiązki światła, a kąt β wynosi minimum 30 stopni i jest to kąt obserwacji. Odległość oka powinna być nie większa niż 600 mm od badanej powierzchni

Wady wykrywane za pomocą badań wizualnych

Główne nieciągłości wykrywane za pomocą badań wizualnych to:

- pęknięcia powierzchniowe: kuźnicze, zmęczeniowe, hartownicze, szlifierskie, pęknięcia wywołane przez prostowanie, korozję naprężeniową i kruchość wodorową.

- pęknięcia i przyklejenia w złączach spawanych, wychodzące na powierzchnię, podtopienia, głównie lica, ze względu na dostęp, braki przetopu (jeśli jest dostęp), pory, niezgodności spawalnicze kształtu i wymiarów złączy: podtopienia, wklęśnięcia, nadmierny nadlew lica, niewłaściwy kształt złączy spawanych, nawisy, przesunięcie brzegów, odkształcenia kątowe, przepalenia, niezupełne wypełnienie rowka spawalniczego, nadmierna asymetria spoin pachwinowych, rozpryski, naderwania

- zawalcowania, naderwania, nawisy, zadziory, zakucia, rozerwania, wgniecenia zgorzeliny, łuski obiektów odkuwanych i walcowanych, strupy odlewów, porowatość, włosowiny, ubytki korozyjne i erozyjne, nieszczelności, a także pęknięcia, pustki, nierównomierny układ włókien wzmacniających oraz zmiany kolorystyki materiałów kompozytowych.

Personel odpowiedzialny za badania

W zależności od standardów jakościowych panujących w przedsiębiorstwie istnieją inne kryteria doboru personelu do badan wizualnych. Dla najniższych standardów jakościowych, określonych w normie 3834-4 , nie jest wymagane certyfikowanie pracownika w zakresie badań wizualnych VT1, VT2 . Zalecane jest aby pracownik miał udokumentowany staż pracy związany ze spawalnictwem oraz odbywał raz na 12 miesięcy badania wzroku. Możliwe jest wykonywanie badań wizualnych w okularach korekcyjnych.

autor: mgr inż. Artur Mydlarz

Bibliografia:

Anna Lewińska - Romicka : Badania nieniszczące. Podstawy defektoskopii . Wydawnictwa Naukowo - Techniczne Warszawa 2001

Jan Czuchryj - Kontrola jakości prac spawalniczych. Wyd. KaBe Krosno 2002